زنان در طول مراحل زندگی خود سطوح مختلفی از هورمون جنسی را ترشح خواهند کرد.  ساختار و عملکرد قرنیه نیز به عنوان یک بافت پاسخگو به هورمون، مستقیماً تحت تأثیر این تغییرات قرار می‌گیرد. ثابت شده است که تغییر تعادل هورمون های جنسی در زنان در طول زمان بر ضخامت مرکزی قرنیه (CCT)، فشار داخل چشمی (IOP) و کیفیت لایه اشکی تأثیر می‌گذارد.
اخیراً، محققان یک بررسی سیستماتیک برای بررسی دقیق‌تر تغییرات قرنیه در زنان در طول سه نقطه عطف هورمونی انجام دادند: قاعدگی، بارداری و یائسگی. داده‌های زیادی از پایگاه‌های اطلاعاتی متعدد به‌دست آمد و در نهایت 55 مقاله برای گنجاندن در بررسی انتخاب شدند. پیامدهای اولیه تغییرات در CCT، IOP، زمان شکستن اشک (TBUT)، شاخص بیماری سطح چشم (OSDI) و آزمایش شیرمر با تغییر سطوح هورمون‌های جنسی زنانه مرتبط با سه دوره‌ی مورد بررسی بود.
این تیم چندین مطالعه را شناسایی کردند که شواهدی از تأثیر هورمون‌های جنسی بر CCT در قاعدگی و در طول سیکل قاعدگی ارائه می‌دهند. یک مطالعه از Mishra و همکارانش که در BMC Ophthalmology منتشر شده است، نشان داد که قرنیه مرکزی در شروع چرخه قاعدگی نازک‌ترین (542 میکرومتر) و در اواسط سیکل ضخیم‌ترین است (یعنی در زمان تخمک‌گذاری؛ 559 میکرومتر). چندین مطالعه دیگر با این یافته موافق بودند. به عنوان مثال، قهفرخی و همکاران او دریافتند که CCT در زمان تخمک گذاری (556 میکرومتر) بیشترین و در انتهای سیکل نسبت به ابتدای قاعدگی (536 میکرومتر) نازک‌ترین بود.

بررسی تأثیر هورمون های جنسی بر فشار داخل چشم کمی ساده‌تر بود. مطالعات متعدد در بررسی خود، سطوح بالاتر IOP را در زمان تخمک‌گذاری در مقایسه با پایان چرخه قاعدگی شناسایی کردند (در یک مطالعه، تفاوت 1 میلی‌متر جیوه بود). به گفته محققان، هورمون‌های جنسی مانند سن، نژاد و جنسیت، از جمله عواملی هستند که با تأثیر بر میزان تولید اشک، عملکرد مسیرهای خروجی از طریق شبکه ترابکولار، ساختارهای مرتبط و سیستم وریدی اپی‌اسکلرال و همچنین انحنا و ضخامت قرنیه، بر سطح IOP تأثیر می‌گذارند.
اختلافات متعددی بین مطالعات مربوط به تأثیر تغییرات هورمون جنسی بر سطح چشم در زمان قاعدگی و در طول قاعدگی وجود داشت. به عنوان مثال، Cavdar  و همکاران هیچ تغییر قابل توجهی در TBUT در طول چرخه های قاعدگی 17 زن قبل از یائسگی مشاهده نشد، در حالی که Versura و همکارانش تفاوت آماری معنی داری در پایداری اشک بین چندین مرحله از قاعدگی، به جز در بیماران مبتلا به بیماری خشکی چشم از قبل وجود داشت.

در مرحله بعد، نویسندگان بررسی تغییرات قرنیه در بیماران را در دوران بارداری گزارش کردند. اکثر مطالعات اشاره کردند که CCT به طور متوسط 3.1٪ افزایش می‌یابد؛ در حالی که IOP حدود 9.5 درصد بین سه ماهه اول و سوم کاهش می‌یابد.

محققان در بررسی خود خاطرنشان کردند: با توجه به وجود گیرنده‌های استروژن، پروژسترون و آندروژن در سلول‌های اپیتلیال قرنیه، این احتمال وجود دارد که تغییرات در سطح هورمون جنسی زنانه بتواند مستقیماً به تغییرات در CCT منجر شود. با توجه به کاهش مشاهده شده در IOP در دوران بارداری، پژوهشگران به یک مکانیسم پیشنهادی توسط وانگ و همکاران اشاره می‌کنند که "هورمون‌های جنسی زنانه و ظرفیت خروجی مایع زلالیه، در دوران بارداری افزایش می‌یابد. ” آن‌ها افزودند، "میزان اوج پروژسترون، استروژن و ریلکسین در پایان بارداری با فشار داخل رحمی رابطه عکس دارد."

تغییرات هورمونی در دوران یائسگی با تغییرات هورمونی در دوران بارداری فرق دارد (که با کاهش استروژن و پروژسترون مشخص می‌شود و نه افزایش آن‌ها). به همین ترتیب، تغییرات قرنیه که در طول این دوره وجود دارد نیز برخلاف تغییراتی است که در دوران بارداری مشاهده می‌شود.

همچنین در مطالعات متعدد نشان داده شد که زنان یائسه نسبت به زنان قبل از یائسگی شیوع بیشتری از بیماری خشکی چشم، نمرات OSDI  بدتر و ثبات اشک بدتری دارند. محققان در بررسی خود نوشتند: التهاب غده اشکی، کاهش بافت غده میبومین و کاهش تولید لیپید ثانویه ناشی از کمبود آندروژن را به عنوان مکانیسم‌های احتمالی احتمالی نشان می‌دهند.

نتایج مطالعات نشان دادکه درمان‌های هورمونی خارجی مانند درمان جایگزینی هورمونی، در طول هر یک از سه دوره‌ی هورمونی، به درجات مختلفی روی ویژگی‌های قرنیه تأثیر می‌گذارد. در برخی موارد، درمان هورمونی تأثیر مثبتی بر قرنیه داشت و باعث شد چندین نویسنده مطالعه پتانسیل آن را به عنوان یک مداخله درمانی در نظر بگیرند. با این حال، بررسی نتیجه گرفت که مشخص نیست که آیا مکمل استروژن سیستمیک یا موضعی برای سلامت سطح چشم مفید است یا خیر.

واضح است که هورمون های جنسی زنانه بر ساختار و عملکرد قرنیه در طول زندگی یک زن تأثیر می‌گذارد. با افزایش دانش در مورد این موضوع، پزشکان می‌توانند علائم چشمی را که زنان با افزایش سن تجربه می‌کنند، بهتر درک کنند، احتمال وقوع خطرات  را در برنامه‌ریزی جراحی بهبود بخشند و از یک رویکرد آگاهانه برای انجام مداخلات و روش‌ها برای بیماران استفاده کنند.

منبع: reviewofoptometry