سلامت چشم
آیا بارداری سلامت چشم زنان را تهدید خواهد کرد؟
خانم‌ها در دوران بارداری تغییرات زیادی را مانند حساسیت، ورم و حالت تهوع تجربه می‌کنند. اما تعداد کمی از آن‌ها درباره‌‌ی چگونگی تاثیر بارداری بر بینایی خود اطلاع دارند.
حدود 15 درصد از کل زنان دچار مشکلات بینایی مربوط به بارداری خواهند شد. این افراد به علت تغییرات هورمونی، جسمی، متابولیسم، احتباس مایعات و گردش خون، ممکن است خشکی چشم، تاری دید یا تغییرات شدید در بینایی را تجربه کنند. به عنوان مثال احتباس آب ممکن است ضخامت و انحنای قرنیه را کمی افزایش دهد. به همین خاطر است که جراحی لیزر چشم در دوران بارداری توصیه نمی‌شود و این دوران زمان مناسبی برای استفاده از لنزهای تماسی یا هزینه برای یک عینک جدید نیست.
در دوران بارداری (و حتی در دوران شیردهی) چشم‌ها خشک‌تر و تحریک‌پذیرتر می‌شوند. این امر، همراه با تغییرات ظریف در شکل و ضخامت قرنیه، می‌تواند فرد را در هنگام استفاده از لنزهای تماسی را مشکل کند. تغییر بینایی در دوران بارداری، معمولاٌ جزئی و موقتی است. بیشتر این علائم چند ماه پس از زایمان خودبه خود برطرف می‌شوند.
اگر از عینک استفاده می‌کنید، بعید است که نیاز به تغییر نسخه داشته باشید اما احتمال تغییر آن نیز وجود دارد. اکثر خانم‌هایی که تغییرات پایداری را تجربه می‌کنند متوجه می‌شوند که نسبت به دوران قبل از بارداری میزان نزدیک‌بینی شان بیشتر شده است.
در این مقاله به 3 مشکل مهمی که معمولا خانم‌های باردار در مورد بینایی‌شان تجربه می‌کنند خواهیم پرداخت.
1- تاری دید
تغییرات جزئی بینایی برای خانم‌های باردار معمولا وجود دارد. اگر متوجه شدید که دید شما به طور پیوسته تغییر می‌کند یا به طور دوره‌ای متفاوت است، احتمالاً تغییرات انکساری (تغییرات در ساختار/شکل چشم) ناشی از احتباس مایعات را تجربه می‌کنید. نگران نباشید برای اکثر افراد باردار این تغییرات موقتی است و پس از زایمان به حالت عادی برمی‌گردد.
البته در برخی موارد هم این تغییرات دائمی است و ممکن است برای تجویز نسخه‌ی جدید به معاینه‌ی اپتومتریست نیاز باشد. توصیه می‌شود خانم‌های باردار شش تا نه ماه پس از زایمان برای معاینه چشم مراجعه کنند تا تغییرات دیدشان به روال عادی برگردد.
2- خشکی چشم
نوسانات هورمونی که در دوران بارداری رخ می‌دهد، تولید اشک طبیعی را کم کرده و در برخی از خانم‌ها باعث خشکی چشم می‌شود. سوزش مزمن، خارش و احساس ناراحتی در چشم ازعلائم رایج این بیماری هستند. این نشانه‌ها اغلب پس از زایمان از بین می‌رود، اما در برخی افراد ممکن است دائمی باشد و باید درمان شود. اگر خشکی چشم درمان نشود ممکن است به آسیب بافتی و زخم منجر شده و بینایی فرد را مختل کند.
3- تاثیردیابت یا دیابت بارداری روی چشم
زنان مبتلا به دیابت یا دیابت بارداری در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های جدی چشمی هستند. چرا که مشکلات چشمی ناشی از دیابت در دوران بارداری بدتر شده و حتی می‌تواند به آسیب دائمی به رگ‌های خونی در چشم نیز منجر شود.
فرد دیابتی باید قبل از بارداری و نیز در اوایل بارداری به چشم پزشک مراجعه کند تا از نظر آسیب به عروق خونی شبکیه (شبکیه چشم دیابتی) غربالگری شود. در این افراد باید مراقب تاری شدید یا نوسان دید شدید، دوبینی، جرقه زدن، مگس پران و از دست دادن جزئی بینایی بود.
زنان مبتلا به دیابت یا دیابت بارداری باید هر سه ماه یک‌بار به اپتومتریست مراجعه کنند تا معاینات و اقدامات لازم برای کاهش خطر ابتلا به رتینوپاتی دیابتی در آن‌ها انجام شود.
دیگر مشکلات بینایی در دوران بارداری
- اختلالات بینایی ناشی از میگرن
یکی دیگر از مشکلات بینایی در خانم‌های باردار دیدن جرقه‌های نورانی یا احساس نقاط کور است. این مشکلات احتمالاً ناشی از سردرد میگرنی همراه با دیدن هاله است که برخی از افراد برای اولین بار در دوران بارداری با آن مواجه می‌شوند. در این حالت، قبل از سردرد دردناک (معمولاً در یک طرف سر) هاله‌ای ایجاد می‌شود. دیگر اختلالات بینایی مربوط به این عارضه، جرقه زدن، دیدن خطوط زیگزاگ، نقاط کور یا حتی از دست دادن موقت بینایی است. ممکن است دیدن این هاله بدون سردرد هم اتفاق بیفتد.
- کوریورتینوپاتی سروز مرکزی (Central serous retinopathy)
بعضی از زنان با بارداری سالم، به بیماری چشمی مبتلا می‌شوند که به آن کوریورتینوپاتی سروز مرکزی می‌گویند. در این حالت، مایع در زیر شبکیه (بافت حساس به نور که پشت چشم را پوشانده) تجمع می‌یابد. سپس لایه‌های شبکیه چشم جدا شده و نقاط کور ایجاد می‌شوند.
این مشکل که به هورمون‌های استرس مربوط می‌شود، معمولاً در اواخر بارداری ایجاد می‌شود. اما ممکن است در سه ماهه اول یا دوم بارداری نیز رخ دهد. بینایی معمولاً در اواخر بارداری یا چند ماه پس از زایمان به حالت عادی برمی‌گردد.
چگونه می‌توان خشکی چشم را در دوران بارداری تسکین داد؟
در مورد داروهای بی‌خطر برای خشکی چشم با متخصص خود مشورت کنید. استفاده از برخی از محلول‌های بدون نسخه مناسب است، اما بعضی از آن‌ها ممکن است حاوی مواد فعال باشد که برای افراد باردار کاملاً بی‌خطر نباشند. اگر از لنز تماسی استفاده می‌کنید، سعی کنید تا آن را در مدت زمان کوتاه‌تری به چشم داشته باشید. اگر این کار به بهبود خشکی چشم شما کمکی نمیکند، تا زمان به دنیا آوردن نوزادتان، از عینک استفاده کنید. هنگام تماشای تلویزیون، رایانه و تلفن هوشمند به‌طور منظم استراحت کنید. خیره شدن طولانی مدت به صفحه‌ی نمایشگر و پلک نکردن مکرر می‌تواند خشکی و سوزش چشم‌ها را بدتر کند.
آیا تغییرات بینایی در دوران بارداری همیشه نگران کننده است؟
بله، در برخی از شرایط، تغییرات بینایی می‌تواند نشانهی بیماری دیگری مانند فشار خون بالا باشد. حدود 25 درصد از زنان مبتلا به پره اکلامپسی شدید (Pre-eclampsia که همان پرفشاری خون در دوران حاملگی است) و 50 درصد از زنان مبتلا به اکلامپسی (که تشنج عمومی توجیه نشده در بیماران مبتلا به پره‌اکلامپسی است) مشکلات بینایی را تجربه می‌کنند که با تشدید شرایط بدتر می‌شوند. این مشکلات شامل تاری دید، ناتوانی در تمرکز چشم‌ها، نقاط کور، دوبینی و جرقه‌های نورانی است.
آیا در صورت تغییرات بینایی باید به پزشک اطلاع بدهم؟
بله. در صورت داشتن موارد زیر فوراً به پزشک یا ماما اطلاع دهید:
- نقاط کور
- دو تایی دیدن
- تاری دید
- حساسیت به نور
- از دست دادن موقت بینایی
- وجود لکه‌ها یا جرقه زدن در چشم
